วัดนี้อยู่ติดกับวัดเจดีย์หลวง คนเชียงใหม่บางครั้งก็เรียกว่า “วัดปันเต้า” ซึ่งมีความหมายว่า “พันเท่า” ประวัติความเป็นมาของวัดนี้ไม่ปรากฏชัดเจนนัก จากเวบไซต์ของเชียงใหม่นิวส์เล่าถึงตำนานต่างๆที่กล่าวถึงวัดนี้ไว้ว่า

“วัดปันเต้า” สร้างขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 21 ตามตำนานประวัติศาสตร์ว่ากันว่าวัดพันเตาสร้างขึ้นในสมัยเดียวกับวัดเจดีย์หลวงคือเมื่อราว 500 ปีมาแล้ว ตำนานนิทานปฐมเหตุการตั้งเมืองเชียงใหม่ สมัยลัวะปกครองเล่าว่า “เศรษฐีผู้หนึ่งหื้ออยู่กลางเวียง ทั้ง 5 คนนี้มีชื่อว่า เศรษฐีพันเท้า เขาก็ได้ตั้งคุ้มอยู่ตามคำเจ้าระสีแล” ดังนั้นจึงสันนิษฐานว่าแต่เดิมวัดพันเตาเป็นบริเวณบ้านของเศรษฐีคนดังกล่าว ต่อมาพระเจ้าแสนเมืองมาจึงได้ตั้งชื่อว่าวัดพันเตา ออกเสียงเป็นภาษาล้านนาว่า “ปันเต้า” ขณะที่อีกตำนานหนึ่งของวัดพันเตาซึ่งพระครูสุวรรณสารพิศิษฐ์ เจ้าอาวาสวัดศรีบุญโตช่างฆ้อง กล่าวว่า “เดิมเป็นสถานที่ตั้งเส้าจำนวนพันเตาหลองทองหล่อพระพุทธรูปอัฎฐารส ซึ่งประดิษฐานในวิหารวัดเจดีย์หลวง เมื่อทำการหล่อพระเสร็จแล้ว ชาวเมืองจึงสร้างวัดขึ้นในบริเวณนั้นเรียกว่า “วัดพันเตา”


อย่างไรก็ดี วัดนี้มีจุดเด่นอยู่ที่วิหารศิลปะแบบเชียงแสนที่สวยงามมาก ชื่อว่า “พระวิหารหอคำหลวง” สร้างขึ้นเมื่อพ.ศ.๒๔๑๖ สมัยพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าหลวงผู้ครองเมืองเชียงใหม่เป็นลำดับที่ ๗ แห่งราชวงศ์เจ้าเจ็ดตน โดยโปรดให้รื้อหอคำซึ่งเป็นคุ้มที่ประทับของพระเจ้ามโหตรประเทศ ผู้เป็นเจ้าหลวงลำดับที่ ๕ แห่งราชวงศ์เจ้าเจ็ดตน มาสร้างเป็นวิหารหลวงที่วัดนี้ (นอกจากหอคำของพระเจ้ามโหตรประเทศแล้ว ยังโปรดให้รื้อหอคำของพระเจ้ากาวิโรรสฯ ไปสร้างเป็นวิหารหลวงวัดกิตติ เมื่อพ.ศ.๒๔๑๓ และรื้อท้องพระโรงของพระเจ้ากาวิโรรสฯ ไปสร้างเป็นวิหารวัดแสนฝางเมื่อพ.ศ.๒๔๒๐ ด้วย) หน้าบันของวิหารนี้ประดับด้วยไม้แกะสลักเป็นนกยูงสีทองประดับกระจก ที่แม้จะไม่มีลวดลายสลับซับซ้อนแบบของวัดอื่นๆ แต่ก็สวยงามมาก ภายในมี พระเจ้าปันเต้า พระพุทธรูปแบบล้านนาปางมารวิชัยซึ่งมีพระพักตร์อิ่มเอิบเปี่ยมด้วยเมตตาเป็นพระประธาน

วิหารอายุร้อยกว่าปีนี้ได้รับการบูรณะมาหลายยุคหลายสมัย ครั้งหลังสุดเมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๘


นอกจากวิหารหอคำหลวงแล้ว ยังมีพระเจดีย์ทรงระฆังบนฐานแปดเหลี่ยมซ้อนลดหลั่นกันขึ้นไปหลายชั้น ตั้งอยู่ด้านหลังพระวิหาร และโขงประตูเล็กซึ่งมีลายปูนปั้นนกยูงด้านละสองตัว โขงนี้อยู่ตรงกับประตูวิหารหอคำหลวงพอดี ทั้งพระเจดีย์และโขงประตูนี้แม้ว่าจะสร้างขึ้นภายหลังแต่ก็เป็นจุดเด่นที่สวยงามมากของวัดพันเตา